Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinüs) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kıl dönmesi sıklıkla 30 yaş altı erkeklerde görülen tıbbi olarak pilonidal sinus adı ile anılan bir hastalıktır. Hastalık kısaca cilt altında biriken kıl yumağı olarak tanımlanabilmektedir. Bu yazımızda kıl dönmesi nedir, neden olur, belirtileri nelerdir gibi soruların cevapları detaylı olarak ele alınacaktır.

Kıl dönmesi kişinin kendi tarafından fark edilebilecek bir hastalıktır. Bu sayede belirtilerin bilinmesi sayesinde erken dönemde tespit edilip, ameliyatsız yöntemlerle kolaylıkla tedavi edilebilmektedir.

Kıl Dönmesi Nedir?

Kıl dönmesi halk arasında sıklıkla kıl batması ile karıştırılmaktadır. Oysa iki hastalık hem görüldüğü yer hem de yapısal olarak birbirinden oldukça farklıdır. Kıl batması, kılın derinin üzerinde çıkamaması sonucu oluşan bir sorundur. Kıl dönmesi ise vücuttan kopan saç, kıl, tüy ve deri döküntülerinin cildin altında birikerek kist oluşturması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.

Kıl dönmesi hastalığı çok büyük oranda kuyruk sokumu bölgesinde görülmektedir. Nadiren ise göbek deliği çevresinde ve parmak arasında görülebilmektedir. (1)

Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinus) Neden Olur?

Kıl dönmesi vücuttan kopan kıl, tüy ve deri döküntülerinin kuyruk sokumu bölgesinde birikmesi ve zamanla sürtünmenin de etkisi ile deri altına geçmesi ve burada içi kılla dolu bir kist oluşturması ile meydana gelmektedir. Kıl dönmesi hastalığı literatüre ilk olarak 2. Dünya Savaşı yıllarında girmiştir. Bunun nedeni ise savaş yıllarında birçok askerde kıl dönmesi sorununun olduğunun tespit edilmesidir. Kıl dönmesi sorunu görülen askerlerin ortak özellikleri araştırılırken, askerlerin bir çoğunun jeep şoförü yani uzun yolda araç kullandığı görülmüştür. Bu nedenle hastalık o yıllarda jeep hastalığı olarak anılmıştır. (2)

Yapılan bu araştırmalar sonucunda uzun süre oturan kişilerde kıl dönmesi sorununun daha sık görüldüğü anlaşılmıştır. Ayrıca araştırma sonucunda elde edilen verilere göre kıl dönmesi hastalığının erkeklerde, fazla kilolu bireylerde daha sık görüldüğü de öğrenilmiştir. (3)

Araştırma sonuçlarından da anlaşılacağı üzere uzun süre oturmak ve kilolu olmak kıl dönmesi riskini arttırmaktadır.

Pilonidal sinus hastalığından korunmak i.in başta risk gurundan olan kişiler olmak üzere kişilerin hijyene dikkat etmesi ve kuyruk sokumunda kıl, tüy kalmasının engellenmesi önerilmektedir. Kılların kuyruk sokumunda tutunması engellenerek sorunun oluşması engellenebilmektedir.

Kıl Dönmesi (Pilonidal Sinus) Belirtileri Nelerdir?

Kıl dönmesi belirtileri bilinirse kolayca anlaşılabilecek bir hastalıktır. Ancak ilk etapta herhangi bir şikayete neden olmaması ve kişinin kendi kuyruk sokumu bölgesinde oluşacak kıl giriş deliklerini fark edemeyecek olmasından dolayı hastalık her zaman erken dönemde tespit edilememektedir. Bu nedenle kıl dönmesinden şüphelenilmesi durumunda herhangi birinden yardım alınarak kıl giriş deliği olup olmadığı tespit edilebilir.

Kıl giriş delikleri ( giriş delikleri bir veya birden fazla olabilir)

Kuyruk sokumunda kızarıklık ve şişlik

Kuyruk sokumunda apse (apse her kıl dönmesi vakıasında görülmeyebilir.)

Kuyruk sokumunda ağrı (apse oluşan hastalarda şiddetli ağrı şikayeti görülebilmektedir.)

Akıntı (kuyruk sokumunda kaşıntı ve ıslaklık hisside görülebilmektedir.)

Kıl dönmesi yapısal olarak ağrıya neden olan bir hastalık değildir. Ancak bazı hastalarda cilt altında biriken sıvı dışarı çıkamaz ve bu durum apse oluşmasına neden olur. Apse oluşan hastalarda şiddetli ağrı görülebilir. Apse zaman içerisinde kendi kendine patlayabilir. Apsenin patlaması ile birlikte yaşanan ağrı geçer. Ancak apsenin kendi kendine patlaması ciltte hasara neden olabilir. Ayrıca kendi kendine patlaması sorunun kısa sürede tekrar etmesine neden olabilmektedir.

Kıl dönmesi hastalığının tedavi edilebilmesi içinde ilk olarak apse sorununun bir doktor tarafından tedavi edilmesi gerekmektedir.

Genital Bölgede Kıl Dönmesi Olur mu?

Bu konuda hem evet hem de hayır diyebiliriz. Şöyle ki; Genital bölgede kıllar dönebilir bu açıklama ile evet diyebiliriz ama bu bölgedeki kıllardaki dönmeye batık denir yani kıl dönmesinden farklı bir hastalıktır.

Genital Bölgedeki Kıllar Neden Döner?

Sebep olarak şunları sayabiliriz;

– Jiletle tıraş olurken kıl kökü tahriş olabilir, tahriş olan kılın dibinde iltihap gelişir ve kıl dibi iltihabı (fronkülit) ortaya çıkar. Tedavisi antibiyotikle yapılır, ameliyat gerekmez.

– Ağda ile kıllar kökünden alındıktan 1-2 ay sonra kıllar yeniden büyümeye başladığında bazıları çıkış yolunu şaşırır ve deri altında uzar dönme dense de bunda doğru teşhis batıktır. Kılların ucu dışarı çıkarıldığında kendilğinden düzelir, seyrek olarak bu alanda granülom denilen doku gelişebilir. Granülom gelişirse ameliyatla çıkarılır.

Bu iki durum daha çok etek bölgesinde görülür.

– Kasıklarda kıl dönmesi; kasık bölgesinde bacakla gövde kısmının sürtünmesiyle kıl dibi iltihabı gelişebilir, kilolularda daha sık görülen bu durum genellikle antibiyotikle kendiliğinden düzelir. Seyrek olarak granülom oluşur, granülom gelişirse ameliyatla almak gerekebilir.

– Sorun çıktığında yukarıdaki gibi tedavi edilir ama bu tür sorunlar sık yaşanıyorsa bölgeyi kıllardan arındırmak için lazer epilasyon yapılarak tekrar tekrar oluşması engellenebilir.

Kaynaklar

1. Al-Kadi, A. S. (2014). Umbilical pilonidal sinus. International journal of health sciences, 8(3), 307. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4257366/

2.Patey, D. (1971). Pilonidal Sinus–Or’Jeep Disease’. Nursing times, 67(18), 534-536. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/5554535/

3. Varnalidis, I., Ioannidis, O., Paraskevas, G., Papapostolou, D., Malakozis, S. G., Gatzos, S., … & Makrantonakis, N. (2014). Pilonidal sinus: a comparative study of treatment methods. Journal of medicine and life, 7(1), 27. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3956091/